Vườn trong phố

Dạo gần đây tôi lại có cơ hội được quen với những người phụ nữ lớn tuổi hơn mình, có những người chỉ hơn 3-5 tuổi, có những người hơn đến ba chục tuổi. Sau hàng loạt những buổi gặp gỡ để đi từ người lạ sang người quen rồi đến người thân, chúng tôi lần lượt đi vào từng chủ đề của cuộc sống. Tình yêu và những vấn đề có liên quan như một lẽ tất nhiên thành một phần quan trọng của những buổi trao đổi.

Tình yêu của mỗi người mỗi khác. Tôi đã và đang được chứng kiến nhiều mối tình đẹp, song song với những mối tình dang dở hoặc những mối tình không vui. Không hiểu rồi đây, những suy nghĩ của tôi sẽ còn đúng như những gì tôi luôn tin tưởng hay không, nhưng hình như việc lý tưởng hóa tình yêu có lẽ là một điều không cần thiết. Và ngay cả việc yêu nhau đến chết, sự lãng mạn thái quá, hay những xúc cảm lấn át lý trí ngày càng trở nên không hợp thời. Nhưng nếu có lời hay, ý đẹp qua văn học nghệ thuật thì chắc tôi vẫn sẽ đọc. Nói về tình yêu đẹp, lãng mạn, người ta hay nhắc đến tình yêu giữa Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh, thông qua những lời thơ lãng mạn, có khi tha thiết, khi dữ dội, khi dịu êm.

Cá nhân tôi phải thừa nhận rằng, các bài thơ đều rất hay, rất đẹp và rất tình. Đến nỗi tôi luôn gặp khó khăn mỗi khi cần chọn ra một trích đoạn nào đó của bài, mà nguyên nhân chỉ là vì câu nào trong bài thơ cũng hay, nếu bỏ qua có lẽ sẽ luôn là một thiếu sót. Điều này đúng với “Sóng” hay “Tự Hát” của Xuân Quỳnh có câu thơ nổi tiếng “Em lại trở về đúng nghĩa trái tim em…”

Lên lớp 7, có một lần tôi được cân nhắc vào học đội tuyển Văn, mặc dù chẳng bao giờ được đi thi mấy giải kiểu này, mà tôi cũng chẳng có hứng thú. Điều tôi hứng thú hơn cả có lẽ là việc có những vần thơ vẫn cứ ám ảnh trong đầu và theo tôi lớn lên. “Vườn trong phố” của Lưu Quang Vũ là một ví dụ.

“Trong thành phố có một vườn cây mát
Trong triệu người có em của ta
Buổi trưa nắng bầy ong đi kiếm mật
Vào vườn rồi ong chẳng nhớ lối ra.

Vườn em là nơi đọng gió trời xa
Hoa tím chim kêu bàng thưa lá nắng
Con nhện đi về giăng tơ trắng
Trái tròn căng mập nhựa sinh sôi.

Nơi ban mai cỏ ướt sương rơi
Một hạt nhỏ mơ hồ trên má
Hơi lạnh nào ngón tay cầm se giá?
Suốt cuộc đời cũng chẳng hiểu vì sao…

Nơi đêm khuya vọng lại tiếng còi tàu
Bỗng nhớ xa xôi những miền đất nước
Nơi bài hát lên đường ta hẹn ước
Nơi góc vườn ta để quên chùm hoa…

Nơi vòm lá rì rào xao động cơn mưa
Quả ngọt chín khi mùa ve lại đến
Những chân trời màu hồng những chân trời màu tím
Những ngôi sao bàng bạc cả hoàng hôn.

Nơi lá chuối che nghiêng như một cánh buồm
Cánh buồm xanh đi về trong hạnh phúc
Se sẽ chứ, không cánh buồm bay mất
Qua dịu dàng ẩm ướt của làn môi.

Dưa hấu bổ ra thơm suốt ngày dài
Em cũng mát lành như trái cây mùa hạ
Nước da nâu và nụ cười bỡ ngỡ
Em như cầu vồng bảy sắc hiện sau mưa.

Đến bây giờ đánh giặc anh đi xa
Nhìn lại mảnh vườn xưa thấy hẹp
Biết bao điều anh còn chưa nói được
Rối rít trong lòng một nỗi em em.

Rừng rậm đèo cao anh đã vượt lên
Theo tiếng gọi con tàu ngày bé dại
Vườn không níu được bước chân trở lại
Nhưng lá còn che mát suốt đường anh.

Mảnh vườn em vẫn là mảnh vườn xanh
Nơi ban đầu lòng ta ươm tổ mật
Nơi ta hái những chùm thơ thứ nhất
Nơi thu sang mây trắng vẫn bay về”.

Vườn trong phố – Lưu Quang Vũ
1967